Mijn oma had een oma met een hele deftige achternaam. Niemand wist precies waar die naam vandaan kwam, maar mijn oma schepte er graag over op. 'Heel chique,' zei ze dan trots, om er bijna zingend aan toe te voegen: 'Büchel de Vos - van Steenbergen'. Het klonk inderdaad interessant; een naam die je doet denken aan dikke tapijten, kastelen en gepoetst tafelzilver. Maar er was iets geks aan. Hoe kwam zo'n adellijke - duidelijk Europese - achternaam terecht bij de vrouw die ik kende van oude familiefoto's? Een kleine, tengere Javaanse, met - wellicht - ook wat Chinese trekken?

Omdat niemand het mijn oma ooit gevraagd heeft, besloot ik afgelopen zomer zelf op onderzoek uit te gaan. Ik ging naar het Genealogisch Instituut en het Indisch Familiearchief in Den Haag en vond daar wat knipsels en aanknopingspunten, waaruit ik kon opmaken wie wellicht de ouders van mijn betovergrootmoeder waren geweest. Maar daar hield het op. Ik had nu twee namen, maar verder geen andere achtergrondinformatie. Een adellijk geslacht? Ik kon het nergens vinden, dus besloot ik het er maar bij te laten.

Tot ik twee weken later nogal gedachteloos over mijn Facebook-feed scrolde en het daar plotseling zag staan: Een aankondiging van het Indisch Herinneringscentrum van een interview met Dhr. Büchel van Steenbergen, overlever van de atoomboom op Nagasaki. Ik knipperde even met mijn ogen. Nooit eerder had ik die naam voorbij zien komen en nu was er een man op beeld, van 97 jaar, met diezelfde mooie achternaam als het omaatje van mijn oma. Toeval of een letterlijk geschenk uit de hemel?

Euforisch over deze spontane vondst, kwam ik - via de achterneef van deze meneer Büchel van Steenbergen - een paar weken later met mijn moeder terecht in zijn bungalow in een dorpje onder Eindhoven. Wat bleek? Deze pientere meneer had de hele stamboom uitgezocht! Hij vertelde me met een grote spottende glimlach waar de naam vandaan kwam. Stamvader Büchel van Steenbergen droeg die naam niet omdat hij afstamde van ridders en koningen, maar omdat hij was geboren als bastaard. Hij kreeg officieel de naam van zijn Indische moeder, Büchel, maar noemde zich Van Steenbergen. (Daarnaast ging ook nog de roddel dat de ambtenaar de naam verkeerd had opgeschreven, dat 'Büchel' eigenlijk 'Pichel' had moeten zijn, maar dat terzijde). De man noemde zichzelf dus Büchel, genaamd Van Steenbergen, wat uiteindelijk verbasterde in een dubbele achternaam. Een leuk weetje om hier aan toe te voegen: De man in kwestie handelde in boedaks, een soort vrouwelijke slavinnen, trouwde drie keer, maar verwekte in totaal tweeëntwintig kinderen bij vijf vrouwen, waaronder bij twee van deze boedaks.

Leuk he, zo'n genealogisch onderzoek. Je gaat naar binnen met de gedachte van blauw bloed in je hoofd en loopt naar buiten als nakomeling van een slavendrijver die z'n zaadjes plantte in iedere baarmoeder die hij kon vinden. De donkere krochten van het verleden. Ik heb er gek genoeg mijn leven aan te danken!

Met dhr. Dick Büchel van Steenbergen. Bedankt voor het delen van al uw kennis en verhalen! (Links mijn moeder).